آیا تا به حال با اصطلاحاتی مانند جداشدگی شبکیه یا عمل ویترکتومی مواجه شده‌اید؟ اگر اینطور است، احتمالاً می‌دانید که شبکیه، این بافت عصبی حساس در پشت چشم، تا چه اندازه برای بینایی حیاتی است. زمانی که شبکیه دچار پارگی‌های وسیع یا جداشدگی‌های پیچیده می‌شود، جراحان چشم‌پزشکی برای نجات دید بیمار، از یکی از پیشرفته‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمانی یعنی جراحی شبکیه با تزریق روغن سیلیکون استفاده می‌کنند. این روغن به عنوان یک ابزار کمکی داخلی عمل می‌کند و مانند یک داربست، شبکیه را در جای خود نگه می‌دارد تا فرصت کافی برای ترمیم و چسبیدن مجدد به لایه‌های زیرین را پیدا کند. اما یکی از بزرگترین سوالات و نگرانی‌های بیماران پس از این جراحی حساس این است که: عمل شبکیه چشم با تزریق روغن چند روز بعد اثر می‌گذارد؟ و عمل شبکیه چشم تزریق روغن بعد چند روز جواب میده؟ آیا بلافاصله پس از جراحی دید باز می‌گردد، یا باید منتظر ماند؟ این مقاله جامع و تخصصی، با هدف رفع ابهامات شما، به طور کامل به تشریح این روش، روند بهبودی، زمان مشاهده نتایج و نکات حیاتی پس از جراحی خواهد پرداخت تا شما دیدی شفاف‌تر نسبت به فرآیند درمان خود پیدا کنید.

تزریق روغن سیلیکون در جراحی شبکیه به چه معناست؟

تزریق روغن سیلیکون یک بخش کلیدی از جراحی به نام ویترکتومی است که برای درمان موارد پیچیده‌ی جداشدگی شبکیه انجام می‌شود. در این روش جراحی، ابتدا ژل زجاجیه (ماده ژله‌ای شفاف داخل کره چشم) برداشته می‌شود تا دسترسی به شبکیه فراهم گردد. سپس جراح پارگی‌های شبکیه را ترمیم کرده و آن را با لیزر یا کرایوتراپی (سرما درمانی) به جای خود می‌چسباند. در مرحله آخر، برای تثبیت شبکیه در موقعیت صحیح و اعمال یک فشار داخلی حمایتی، فضایی که قبلاً با زجاجیه پر شده بود، به جای گاز (که خود به خود جذب می‌شود)، با روغن سیلیکون جایگزین می‌گردد. این روغن، به دلیل غلظت بالا و ویژگی‌های خاص شیمیایی، می‌تواند برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها در چشم باقی بماند و تضمین کند که شبکیه در طول فرآیند ترمیم و اسکارگیری (جوش خوردن) در جای خود ثابت بماند.

عمل شبکیه چشم تزریق روغن بعد چند روز جواب میده؟

برخلاف جراحی‌هایی که در آن‌ها از حباب گاز استفاده می‌شود و دید به سرعت تار می‌شود، تأثیر تزریق روغن سیلیکون بر بینایی بلافاصله پس از جراحی قابل مشاهده است، اما نه به صورت بازگشت کامل بینایی. روغن سیلیکون در مقایسه با گاز، شفاف‌تر است و به نور اجازه عبور می‌دهد، بنابراین بلافاصله بعد از عمل، بیمار می‌تواند تا حدودی دید داشته باشد. با این حال، به دلیل التهاب ناشی از جراحی، وجود روغن در چشم و نیاز به تغییر عینک پس از عمل، معمولاً بینایی در ابتدا مات و مبهم است. در اغلب موارد، بیمار بعد از چند روز (معمولاً 3 تا 7 روز) متوجه کاهش التهاب و اندکی بهبود در شفافیت دید خود می‌شود، اما رسیدن به نتایج نهایی و حداکثر پتانسیل بینایی، یک فرآیند طولانی‌تر است که ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد تا شبکیه کاملاً ترمیم شده و مغز به وضعیت جدید چشم عادت کند.

مدت زمان جذب و تاثیر روغن سیلیکون

یکی از تفاوت‌های اساسی روغن سیلیکون با حباب گاز، این است که روغن سیلیکون به صورت طبیعی توسط بدن جذب نمی‌شود و باید با یک عمل جراحی دوم (که معمولاً به آن عمل برداشتن روغن می‌گویند) از چشم خارج شود. این ویژگی دقیقاً همان چیزی است که آن را برای موارد پیچیده و جداشدگی‌های مکرر شبکیه، ایده‌آل می‌کند؛ زیرا شبکیه برای جوش خوردن نیاز به حمایت طولانی‌مدت دارد. معمولاً جراح بر اساس میزان بهبود شبکیه، تصمیم می‌گیرد که روغن سیلیکون چه مدت در چشم باقی بماند. این مدت می‌تواند از 3 ماه تا 12 ماه متغیر باشد. تا زمانی که روغن در چشم است، شبکیه ثابت نگه داشته می‌شود (اثر تثبیت‌کنندگی) و این ثبات، مهم‌ترین تأثیر و "جواب دادن" روغن سیلیکون است. بهبود دید در طول این مدت ادامه می‌یابد، اما دید کامل پس از عمل برداشتن روغن و در شرایطی که عینک یا لنز مناسب تجویز شود، حاصل خواهد شد.

مراقبت‌های بعد از تزریق روغن در شبکیه

موفقیت جراحی شبکیه با تزریق روغن سیلیکون تا حد زیادی به رعایت دقیق مراقبت‌های بعد از عمل بستگی دارد. این مراقبت‌ها اغلب شامل استفاده منظم و دقیق از قطره‌های چشمی برای کنترل التهاب و جلوگیری از عفونت است که پزشک تجویز می‌کند. برخلاف جراحی با گاز، در این روش معمولاً نیاز به وضعیت سر ثابت و طولانی‌مدت (پوزیشن‌دهی سر به سمت پایین) وجود ندارد، اما جراح ممکن است بسته به نوع جداشدگی، توصیه‌های خاصی برای فعالیت‌ها یا استراحت داشته باشد. مهم‌ترین نکات شامل خودداری از مالش چشم، محافظت از چشم در برابر ضربه و اجتناب از فعالیت‌های فیزیکی سنگین است. حضور منظم در معاینات دوره‌ای پس از عمل برای بررسی فشار چشم و موقعیت شبکیه نیز حیاتی است تا هرگونه عارضه احتمالی به سرعت تشخیص داده و درمان شود.

عوارض احتمالی تزریق روغن شبکیه چشم

اگرچه تزریق روغن سیلیکون یک روش نجات‌بخش بینایی است، اما مانند هر عمل جراحی دیگری، بدون عوارض نیست. یکی از شایع‌ترین عوارض در طولانی مدت، ایجاد یا تشدید آب مروارید (کاتاراکت) است که ممکن است نیاز به جراحی بعدی داشته باشد. عوارض دیگر شامل افزایش فشار داخل چشمی (گلوکوم) است که نیاز به درمان دارویی یا جراحی دارد، و همچنین امولسیون شدن روغن (Emulsification) که در آن روغن به قطرات ریز تبدیل شده و می‌تواند باعث التهاب شود. در موارد نادر، ممکن است روغن به بخش‌های جلویی چشم نشت کند یا باعث آسیب به قرنیه شود. به همین دلیل، خارج کردن روغن در زمان مناسب، پس از اطمینان از چسبیدن کامل شبکیه، برای جلوگیری از عوارض طولانی‌مدت ضروری است.

سوالات متداول

1. آیا تزریق روغن سیلیکون بر دید رنگ‌ها تأثیر می‌گذارد؟

پاسخ: بله، وجود روغن سیلیکون در چشم معمولاً باعث ایجاد یک پدیده‌ی بصری به نام "هایپروپیای القایی" (Induced Hyperopia) می‌شود. به این معنی که چشم به سمت دوربینی می‌رود و همچنین ممکن است دید رنگ‌ها کمی مات یا متمایل به آبی یا زرد به نظر برسد.

2. آیا پس از جراحی تزریق روغن، باید به پوزیشن خاصی بخوابم؟

پاسخ: برخلاف جراحی‌های شبکیه با تزریق گاز، که در آن‌ها پوزیشن‌دهی سر (مثلاً خوابیدن رو به پایین) برای موفقیت حیاتی است، در جراحی با روغن سیلیکون معمولاً نیازی به حفظ وضعیت سر اجباری نیست.

3. چه مدت بعد از تزریق روغن می‌توانم پرواز کنم؟

پاسخ: از آنجایی که روغن سیلیکون بر خلاف حباب گاز در پاسخ به تغییرات ارتفاع و فشار جوی منبسط نمی‌شود، محدودیت‌های مربوط به پرواز برای بیمارانی که روغن سیلیکون در چشم دارند، وجود ندارد. بیماران می‌توانند با خیالی آسوده پس از بهبودی اولیه از عمل جراحی، که معمولاً چند روز است، مسافرت هوایی داشته باشند.

کلام آخر

حساسیت این جراحی‌ها و نیاز به مراقبت‌های تخصصی، انتخاب یک تیم جراحی ماهر و یک مرکز درمانی مجهز را بیش از پیش ضروری می‌سازد. کلینیک چشم پزشکی نور مطهری با بهره‌گیری از جراحان شبکیه با تجربه و تجهیزات جراحی روز دنیا، آماده ارائه بالاترین سطح خدمات در زمینه ویترکتومی و تزریق روغن سیلیکون به شما عزیزان است. اعتماد به یک مرکز تخصصی، نخستین گام در مسیر موفقیت‌آمیز بازیابی بینایی شماست.